اهمیت و ابعاد دعای ندبه
مفهوم ندبه:
ناله و درد دل کردن است که اين تضرّع به درگاه الهي در قالب خواندن مضاميني است که در اين دعا وجود دارد. [1]
جايگاه دعاي ندبه:
اين دعا در مقايسه با ساير ادعيه وارد شده از ائمه اطهار عليهم السلام يک متن، زبان و لحن خاصي دارد.
خواندن اين دعا در اعياد مهمّ مانند عيد فطر، عيد قربان، عيد غدير و نيز در روز جمعه (که از اعياد مسلمين و به طور خاصّ متعلّق به امام زمان ارواحنا له الفداء است) از اين جهت که مضامين آن با معارف قرآن و سنّت منطبق است استحباب دارد.
فرازهاي دعا
اين دعا از چهار فراز تشکيل شده که با يکديگر مرتبط بوده و مجموعا يک منظومه ي منظم و سير منسجم را تشکيل مي دهند . [2]
فراز اول: حمد و صلوات
اين دعا با حمد بر ربوبيت خداوند و صلوات بر پيامبر گرامي اسلام و اهل بيت مکرمش عليهم السلام آغاز مي شود .
الحمد لله رب العالمين و صلي الله علي سيدنا محمد نبيه و آله و سلم تسليما . ستايش مخصوص پروردگار جهانيان است و درود و سلام مخصوص خداوند بر آقاي ما پيامبرش و خاندان او باد .
فراز دوم: ثناي بر قضاء
اين فراز که با حمد و ثناي دوباره بر جريان قضاي الهي نسبت به اوليائش شروع مي شود، در واقع دربردارنده ي همه ي دعا به نحو اجمال است که با عباراتي مختصر، مضامين بعدي دعا را مورد اشاره قرار مي دهد .
Link:اللهم لک الحمد علي ماجري به قضاؤک في اوليائک . . . و جعلتهم الذريعة اليک و الوسيلة الي رضوانک .
بار خدايا! ستايش فقط تو را سزاست بر آن قضاء و قدري که درباره ي اوليا و نمايندگانت جاري شد . . . و آنان را سبب دست آويزي به سويت و وسيله اي براي خشنودي محضت قرار دادي .
فراز سوم: تاريخ، از آغاز تا تکامل
در سومين فراز از اين دعاي شريف، ماجراي تفصيلي قضا و حکم الهي در مورد اوليائش مورد بررسي قرار مي گيرد که در آن، نقطه ي شروع تاريخ بشريت و تحولات اساسي و در نهايت، سير تکاملي آن به سوي عصر حاکميت حضرت بقية الله عليه السلام که اوج تقرب جامعه ي بشري به خداي متعال وهدف نهايي از خلقت است، مورد توجه واقع مي شود . اين فراز با عبارت فبعض اسکنته جنتک آغاز مي گردد و با جمله ي و نحن نقول الحمدلله رب العالمين به انتها مي رسد .
فراز چهارم: استغاثه و طلب ؛
استغاثه به درگاه حضرت حق، آخرين فراز از دعاي ندبه را به خود اختصاص مي دهد: اللهم انت کشاف الکرب و البلوي . . . .خدايا! تويي تنها برطرف کننده گرفتاري ها و سختي ها . . . .
مضامین زیارت جامعه کبیره
زيارت جامعه کبيره که اقيانوسي مواج از معارف الهي و مضامين عالي مشتمل بر معرفي مقام ائمه عليهم السلام است؛ از امام علي النقي عليه السلام به ما رسيده است. زيارت جامعه که به تعبير علامه مجلسي(ره) از نظر سند و روايت از صحيحترين و قويترين زيارات ائمه عليهم السلام است يادگاري عظيمي است که در حرم هر يک از ائمه معصومين عليهمالسلام آن زيارت را ميخوانيم.
از آنجاکه اين زيارت ، بر نقل نصوص مختلف ، معتبرترين زيارات بوده و توصيه به خواندن آن در مشاهد مشرفه ، اکيدا به چشم مي خورد ؛ توجه به مضامين مهم آن نيز بايد مورد توجه قرار بگيرد .
1 - السلام عليکم يا اهل بيت النبوه :خاندان پيامبري :دقت فرماييد . مي گويد خاندان پيامبري و نمي گويد خاندان پيامبر
2 - ساسة العباد :دين از سياست جدا نيست:ائمه ي شيعه ، تنها رهبران ديني مردم نبوده و سياستمدار ترين افراد روزگار خود نيز بوده و شعار جدايي دين از سياست توطئه اي پرورش يافته توسط دشمنان دين است .
3 - وَحُجَجِ اللَّهِ عَلى اَهْلِ الدُّنْيا وَالاْخِرَةِ وَالاْولى؛سه برهه ي زماني بسيار مهم و اهل بيت :امامان شيعه در سه برهه ي زماني بسيار مهم ، حجت هاي بر مردم بوده اند :
الف : دنيا
ب : آخرت
ج : اولي ( آيا تا به حال به اين برهه زماني فکر کرده ايد که اولي کجا بوده است ؟!)
گیرنده های رحمت الهی را نصب کنیم
همه مي دانيم هر خير و برکتي از خداي مهربان است. اوست که ما را آفريده، به ما نعمت عقل و فهم داده و براي سعادت ما، انبيا و کتاب هاي آسماني را فرستاده است؛ اوست که در گرفتاري ها کمک مان مي نمايد و در خطرها نجاتمان مي دهد. بدي هاي ما را مي پوشاند و خوبي هاي ما را در معرض ديد ديگران قرار مي دهد. اکنون به يک نکته جالب و مهم توجه کنيد.
اين خداي مهربان برنامه اي دارد که نام آن را ” فرستنده رحمت ” مي گذاريم. او دائم لطف و رحمت در همه عالم منتشر مي کند. اين فرستنده بسيار قوي است و شبانه روز در حال ارسال رحمت است اما سوال اينجاست که چرا بعضي افراد يا بعضي محيط ها از اين رحمت الهي محروم هستند؟
پاسخ خيلي آسان است. آن ها يا ” گيرنده رحمت ” نصب نکرده اند و يا تنظيم آن به هم خورده. نصب گيرنده اينگونه است که انسان يک توبه واقعي نمايد وعزمي جزم بر ماندن در مسير بندگي خداوند داشته باشد و تنظيم اين است که دائم امواج دستورات الهي را دريافت نموده و گفتار و رفتار خود را با آن ها چک نمايد و هرجا ناهماهنگ بود زود اختلاف و تفاوت را برطرف نموده و در همان جهت الهي قرار گيرد.
اگر اين تنظيم صورت گيرد مي بينيم چگونه امواج رحمت الهي به سوي ما جذب مي شود و درهاي لطف و عنايت او به طرف ما باز مي گردد. قرآن کريم در آيه 96 سوره اعراف مي فرمايد: “و اگر مردمي که در شهرها و آبادي ها زندگي مي کنند ايمان بياورند و تقوي پيشه کنند، برکات آسمان و زمين را بر آنها مي گشاييم…”
پس تلاش کنيم با حرکت در مسير رضاي خداوند و ترک گناه و نافرماني او هرچه بيشتر خود را در معرض لطف و رحمت او قرار دهيم.
موفق باشيد
التماس دعا
کارنامه
لطفاً جاهاي خالي را با دقت پر کنيد!
1- من دوست دارم پس از مرگ خانه قبرم ….. باشد (نوراني -ظلماني)
2- مي خواهم در عالم برزخ در بهشت آن عالم غرق در نعمت هاي الهي …… (باشم، نباشم)
3- هنگام ورود به محشر دوست دارم با چهره اي ……. وارد شوم. (شاد و آرام - غمگين و ترسان)
4- حسابرسي از من ……. باشد (آسان و سريع-سخت و طولاني)
5- در قيامت هم نشين …… باشم. (خوبان و پاکان، انسان هاي ظالم و ناصالح)
آفرين بر شما؛ تا اينجا خيلي خوب انتخاب کرده ايد و انشالله اگر در مرحله بعد هم نمره بياوريد زندگي آخرت شما زيبا و پر از نشاط و سرور است. اما مرحله نهايي تطبيق انتخاب شما با رفتارتان در دنياست.
شما که طالب خانه اي نوراني در قبر و برزخ هستيد بايد خانه دنياي شما هم نوراني باشد ، نور صداقت، نور محبت، نور احسان، نور پاکي در زندگي شما جلوه گر باشد.
همچنين شما که دوست داريد غرق در نعمت هاي الهي باشيد بايد در اين دنيا ديگران از احساس و خيرخواهي شما بهره مند باشند.
دقت نموده ايد که چقدر باعث شادي همسر، فرزند، همسايه ، دوستان تان هستيد؟
و چندبار گرد غم از چهره غم ديده اي زدوده ايد؟
بسيار خوب به همان نسبت چهره شما در قيامت شاد است و غم از شما دور است.
راستي در تعامل با ديگران سخت گير هستيد يا اهل مدارا و گذشت؟
در خانواده بداخلاق و پرتوقع و اهل نق زدن هستيد يا خوش اخلاق و خوش برخورد؟
اگر بدهکاري در اثر نداري - نه از روي حقه و نيرنگ- پرداخت پول شما را تأخير بياندازد برخورد شما با او چگونه است؟
بله با اين دقت ها مي توانيم تشخيص دهيم مرحله اول پاسخ هاي ما تا چه حد قابل قبول است
علاوه بر اين ها در همين دنيا به چه کساني علاقه داريم،
با چه کساني رفت و آمد مي کنيم،
عکس چه افرادي را در منزل يا محل کار خود داريم
و به چه افرادي افتخار مي کنيم؟
بايد توجه داشته باشيم که همان افراد و کساني هم فکر و هم سليقه با آنان هم نشينان ما در آينده و در قيامت خواهند بود.
خلاصه سخن اينکه ما دو دوران زندگي داريم يکي دوره عمر دنيا و ديگري زندگي پس از مرگ در عالم برزخ، قيامت و بعد از آن.
براي کيفيت زندگي پس از مرگ ما بايد خواسته هاي خود را گزينش کنيم ولي نکته مهم اين است که گزينش ما با رفتار ما در دنيا مقايسه شده و در صورتي قبول مي شود که انتخاب ما با عملکرد دنياي ما منطبق باشد و جالب اين است که اين مقايسه و قضاوت به خود ما سپرده مي شود. پس بهتر است از الان خود مراقب باشيم. خداوند در آيه ي 13 و 14 سوره ي اسراء مي فرمايد:
“و کارنامه هر انساني را در گردنش بسته ايم (از او جدا نمي شود) و روز قيامت براي او نوشته اي بيرون مي آوريم که آن را در برابر خود گشوده مي بيند و به او گفته مي شود پرونده ات را مطالعه کن، امروز کافي است خود حسابگر خويش باشي.”
موفق باشيد
التماس دعا
بدترین گناه کدام است؟
پاسخ:
امام على عليهالسلام :
أشَدُّ الذُّنوبِ ما استَخَفَّ بهِ صاحِبُهُ .
بدترين گناه آن است كه گنهكار آن را سبك شمارد .
بحار الأنوار : 73 / 364 / 96 منتخب ميزان الحكمة : 220
*******
امام على عليهالسلام :
أعظَمُ الذُّنوبِ عِندَ اللّه ذنبٌ أصَرَّ عَليهِ عامِلُهُ .
بزرگترين گناه نزد خداوند ، گناهى است كه مرتكبش بر آن اصرار ورزد .
غرر الحكم : 3131 منتخب ميزان الحكمة : 220
*******
امام باقر عليهالسلام :
الذُّنوبُ كُلُّها شَديدةٌ وأشَدُّها ما نَبَتَ عَليهِ اللَّحمُ والدم .
همه گناهان بدند و بدترين آنها گناهى است كه بر آن گوشت و خون برويد .
الكافي : 2 / 270 / 7 منتخب ميزان الحكمة : 220
*******
امام على عليهالسلام :
اعظَمُ الذُّنوبِ عِندَ اللّه سبحانَهُ ذَنبٌ صَغُرَ عِندَ صاحِبهِ .
بزرگترين گناه نزد خداى سبحان ، گناهى است كه در چشم گنهكار كوچك شمرده شود .
غرر الحكم : 3141 منتخب ميزان الحكمة : 220